نسب و ولادتش:
صدیقه دختر صدیق، مادر مؤمنان عایشه دختر ابوبکر بن ابی قحافه، و مادرش ام رومان دختر عامر بن عویمر کنانی می باشد، چهار یا پنج سال پس از بعثت نبوی چشم به جهان گشود.
ازدواجش:
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم چندماه قبل از هجرت ایشان را به عقد خود در آورد ، و در ماه شوال سال دوم هجری درحالیکه ایشان نه ساله بودند با ایشان عروسی کرد.
و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قبل از ازدواج با عایشه ایشان را در خواب دیدند، در حدیثی ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نقل می کنند که ایشان فرمودند: سه شب در خواب دیدم یکی از ملائکه تو را در لباسی ابریشمی به نزدم آورد، و گفت: این همسرت می باشد، و پارچه از چهره ات برداشته شد، و تو را دیدم، و گفتم: اگر این تصمیم از جانب الله باشد آنرا عملی می کند) متفق علیه.
و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم با هیچ دوشیزه ای جز او ازدواج نکردند، و خود ام المؤمنین به این مسأله افتخار می کردند، و از ایشان روایت شده است که فرمودند: ( ای رسول الله، اگر به دشتی برسید که در آن درختی است که از ثمرش خورده شده و درختی دیگر که از ثمرش خورده نشده، بنزد کدامیک فرود می آیید؟ فرمودند: درختی که از آن خورده نشده است، مرادش این بود که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم با هیچ دوشیزه ی دیگری ازدواج نکردند) روایت امام بخاری
محبت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها
ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها از محبت و جایگاه ویژه ای در قلب رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم برخوردا ر بودند و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم آنرا ابراز می کردند و کتمان نمی نمودند، تا جایی که عمرو بن العاص که در سال هشتم مسلمان شده بود از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند: ( محبوبترین شخص در نزد شما کدام است؟ فرمودند: عایشه، گفتند: از میان مردان؟ فرمودند: پدرش) متفق علیه.
در صحیح مسلم از ام المؤمنین عایشه روایت شده است که فرمودند: ( در حالیکه عادت زنانه بودم آب می نوشیدم، و سپس ظرف آب را به رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می دادم و ایشان دهان مبارکشان را همانجایی قرار می دادند که من از آنجا آب نوشیده بودم سپس آب می نوشیدند).
و همچنین روایت می کند: ( به الله سوگند که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم کنار در حجره ام ایستاده بود و حبشی هایی که با نیزه در مسجد بازی می کرد را تماشا می نمود، و رسول الله صلی الله علیه و سلم با ردای خود مرا می پوشاند و من از میان گوش و گردنش به بازی آنها می نگریستم، سپس بخاطر من از جایش بر می خواست گویی که من برخواسته ام) روایت امام احمد
و همچنین روایت می کند: ( در سفری همراه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بودم، ایشان به یارانش فرمودند: پیش بروید، پیش بروید، سپس به من فرمودند: بیا با یکدیگر مسابقه بدهیم) روایت امام احمد
علم و دانشش:
ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم علم و دانش را فرا گرفتند، و از کسانی است که بسیار روایت از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم دارند، و هیچ یک از زنان در امت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نیست که داناتر و آگاهتر از ایشان به دین اسلام باشد.
حاکم و دارمی از مسروق روایت می کنند که از ایشان پرسیده شد: آیا عایشه علم فرائض و میراث را می دانست؟ پاسخ داد: آری! قسم به ذاتی که جانم در دست اوست، دیدم بزرگان اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پیرامون مسائل فرائض و میراث از ایشان می پرسیدند.
امام زهری رحمه الله می فرمایند: اگر علم عایشه را در یک کفه ی ترازو بگذارند و علم همه ی زنان امت را، علم عایشه بر همه غلبه می کند.
ابوموسی اشعری می گوید: ما یاران رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در مورد هیچ مسئله ای با مشکل مواجه نشدیم و از عایشه در مورد آن نپرسیدیم مگر اینکه علم و دانشی در نزدش یافتیم.
فضائل ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها:
فضائل ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها بسیار است، من جمله:
ابوموسی اشعری رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند که ایشان فرمودند:
( مردان زیادی به کمال رسیدند، اما از میان زنان جز مریم دختر عمران و آسیه همسر فرعون به کمال نرسیدند، و برتری عایشه بر دیگر زنان همانند برتری ثرید بر غذاهای دیگر است) متفق علیه.
و نیز ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند که ایشان فرمودند: ( ای عایشه؛ این جبرئیل است که سلام تو را می رساند) عایشه رضی الله عنها فرمودند: (من هم گفتم: سلام و رحمت الهی بر او باد).
برکت ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها
از برکت ام المؤمنین عایشه این بود که ایشان سبب نزول برخی از آیات قرآن بودند، من جمله آیه ی تیمم، از ایشان روایت شده که گردنبدی را از خواهرش عایشه به عاریه گرفتند اما گردنبند گم شد، رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم عده ای را برای جستن گردنبند فرستاد، وقت نماز رسید و آنها که در پی گردنبند بودند بدون وضو نماز را بجای آوردند، و چون بخدمت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم حاضر شدند، این مسئله را ذکر کردند، و اینجا بود که آیه ی تیمم نازل شد، اسید بن حضیر می فرماید: ای عایشه الله تو را خیر دهد، به الله سوگند هیچ مشکلی برایت پیش نمی آید مگر الله عزوجل برایت گشایشی فراهم می کند، و آنرا مایه ی برکت مسلمانان قرار می دهد) متفق علیه.
احادیثی در فضیلت ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها:
ابوسلمه از ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها روایت می کند که ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم شنیدند که فرمودند: ( ای عایشه؛ این جبرئیل است که سلام تو را می رساند) عایشه رضی الله عنها فرمودند: (من هم گفتم: سلام و رحمت الهی بر او باد).
و انس بن مالک از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند که ایشان فرمودند: برتری عایشه بر دیگر زنان همانند برتری ثرید بر غذاهای دیگر است) متفق علیه.
ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها روایت می کند: رسول الله صلی الله علیه و سلم پرس و جو می کردند در منزل کدامیک از همسرانش می باشد، و مشتاق روزی بود که به خانه ام می آید، و روزی که نوبت ماندنش در خانه ی من بود، الله عزوجل او را میان گردن و سینه ی من قبض روح نمود. متفق علیه
از ام المؤمنین عایشه روایت است: مردم در پی این بودند که چه روزی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در منزل عایشه می باشد تا در همان روز هدیه های خود را تقدیم ایشان کنند، چرا که می خواستند رضایت بیشتر ایشان را کسب کنند. متفق علیه
و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قبل از ازدواج با عایشه ایشان را در خواب دیدند، در حدیثی ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نقل می کنند که ایشان فرمودند: سه شب در خواب دیدم یکی از ملائکه تو را در لباسی ابریشمی به نزدم آورد، و گفت: این همسرت می باشد، و پارچه از چهره ات برداشته شد، و تو را دیدم، و گفتم: اگر این تصمیم از جانب الله باشد آنرا عملی می کند) متفق علیه.
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم خطاب به ام المؤمنین ام سلمه می فرمایند: با آزار دادن عایشه مرا نیازارید، چرا که وحی برمن نازل نشد در حالیکه من زیر لحاف یکی از شما باشم جز عایشه. روایت امام بخاری
امام ابن القیم رحمه الله پیرامون فضائل ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها می فرمایند:
از ویژگی های ایشان این بود که:
محبوبترین همسر رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بودند چنانکه در صحیح بخاری روایت شده است که از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پرسیده شد: محبوبترین شخص به نزد شما کدام است؟ فرمودند: عایشه، گفته شد: از میان مردان؟ فرمودند: پدرش.
و از ویژگی هایش این بود که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم با هیچ دوشیزه ای جز او ازدواج نکردند.
و از ویژگی هایش این بود که از میان امهات المؤمنین تنها وحی در لحاف ایشان بر رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نازل می شد.
و از ویژگی هایش این بود که وقتی آیه ی تخییر نازل شد، رسول الله صلی الله علیه و سلم اول نظر ایشان را پرسیدند سپس بقیه ی همسرانش. و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: در این مورد عجله مکن تا اینکه با پدر و مادرت مشورن کنی، ام المؤمنین عایشه فرمودند: آیا در این مورد با پدر و مادرم مشورت کنم؟!! من الله و رسولش و روز آخرت را بر می گزینم، و بقیه ی همسران رسول الله صلی الله علیه و سلم در پاسخ به ایشان اقتدا کردند، و سخن ایشان را تکرار کردند.
از ویژگی هایش این بود که پس از اینکه به او تهمت زدند، الله عزوجل آیاتی در برائت و پاکدامنی ایشان فرو فرستاد که تا امروز و تا قیامت در منبر و محرابهای مسلمانان تلاوت می شود، و در این آیات بر پاک بودن ایشان گواهی داده شده، و مژده ی آمرزش و روزی الهی را دریافت نموده است.
و الله عزوجل خبر دادند که حادثه ی افک برای او خیر بود و آنچه در موردش گفتند شر نبود و از منزلتش نمی کاست، بلکه بدین سبب الله عزوجل مقام و منزلتش را بالا برد، و در زمین و آسمان به خوبی و پاکی وی گواهی می دهند. و این خود یکی از بزرگترین فضائل و مناقب ایشان محسوب می شود.
و از ویژگی هایش این بود وقتی بزرگان صحابه در مسائل علمی با مشکلی مواجه می شدند به نزد ایشان می آمدند و پاسخش را دریافت می کردند.
و از ویژگی هایش این است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در خانه ی ایشان و در روزی که نوبتش بود و میان سینه و گردن ایشان چشم از جهان فرو بستند، و در خانه ی وی دفن شدند.
و از ویژگی هایش این بود، که رسول الله صلی الله علیه و سلم قبل از ازدواج با عایشه در خواب دیدند یکی از ملائکه عایشه را در لباسی ابریشمین به خدمت ایشان آورد، و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: اگر این امر از جانب الله باشد، آنرا عملی می کند.
و از ویژگی هایش این بود که مردم سعی می کردند روزی که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در منزل ایشان است هدایای خود را خدمتش تقدیم کنند، چرا که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در این روز از همیشه خوشحال تر بودند چرا که در منزل بهترین و محبوبترین همسرش بودند.